Protein tüketemeyen hastalar için bitkisel kaynaklı yumurta ve et

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuba Eminoğlu ve Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kezban Candoğan ile ekiplerinin 2 yıl önce başlattığı, '3 boyutlu yazıcı ile düşük proteinli ürün üretimi projesi' tamamlandı. Proje kapsamında 3 boyutlu yazıcı ile tamamen bitkisel et ve yumurta üretildi. Protein tüketimleri yasak olan hastalar için üretilen ürünler, hastanede tedavi alan 20 hasta tarafından tüketildi. Hastalar üzerinde yapılan duyu analizlerinde olumlu sonuçlar elde edildi.

Aynı zamanda Ankara Üniversitesi Nadir Hastalıklar Uygulama ve Araştırma Merkez Müdürü olan Prof. Dr. Tuba Eminoğlu, bu çalışma ile Türkiye’de bir ilki gerçekleştirdiklerini söyledi. Prof. Dr. Eminoğlu, "Bizim hastalarımızın bir grubu düşük proteinli ürünlerle beslenmek zorunda. Çünkü kalıtsal olarak vücutta enzim eksikliği; et, süt, yumurta, tavuk, balık, tahıllar, baklagiller gibi ürünlerin vücutta sindirilmesini engelliyor ve buna bağlı olarak bu maddelerin birikimi çocuklarda zihinsel fonksiyonlarında bozukluklara neden oluyor. Bu çocuklar sosyal hayatlarında bahsettiğimiz besinleri tüketemiyorlar. Bu nedenle biz de tamamen bitkisel kaynaklı doğal ürünlerden 3 boyutlu yazıcı ile çocukların sosyal izolasyonu yaşamasını engellemeye yönelik yumurta ve et ürettik. Aynı zamanda da normalde kullanmaları gereken bazı aminoasitler var; ama tatları acı olduğu için pek tüketmek istemiyorlar, bunları jelibon kıvamında ve renkli şekerler halinde yine doğal ürünlerle hazırladık" dedi.

Patent başvurularımız oldu

Prof. Dr. Eminoğlu, proje kapsamında ürünleri ilk kez hastalar ile buluşturduklarını ve duyu analizleri yaptıklarını belirterek, "Dondurulmuş olarak hazırladığımız 3 boyutlu yazıcıdan basılmış bitkisel kaynaklı ürünleri pişirerek yine et, biftek tarzında, yumurta tarzında hastalarımıza sunuyoruz. Bunlar tamamen bitkisel kaynaklı ve içinde hiç katkı maddesi de olmayan ürünler. Protein yok. 'Düşük proteinli ürün’ kapsamında dediğimiz tamamen sebze ve meyve kaynaklı ürünler.

Hiçbir şekilde hayvansal ürün, tahıl ya da baklagiller gibi protein zengini ürünleri içermiyor. 3 boyutlu yazıcı ile düşük proteinli ve bitkisel kaynaklı et ve yumurta olarak üretilen Türkiye’de hatta dünyadaki ilk ürünler diyebiliriz. Vegan ürünler yine baklagilleri kaynak olarak kullanabiliyorlar, nohut tozu gibi. Ama biz tamamen bitkisel kaynaklıyız. Sonuçlarını literatürde yayınlamak istiyoruz. Sonrasında da belki bir TÜBİTAK projesi ile hazır, dondurulmuş, kullanıma uygun ürünler olarak sunabiliriz. Tabii bunun için de patent başvurularımız oldu" diye konuştu.

İhtiyacı olanların faydalanmasını sağlayacağız

Prof. Dr. Kezban Candoğan da 3 boyutlu gıda teknolojisinin yeni bir teknoloji olduğunu ifade ederek, şöyle dedi:

"Bu teknoloji son yıllarda Türkiye’de de popüler olmaya başladı. Bilgisayar destekli programlar kullanarak ‘katmanlı biriktirme yöntemi’ dediğimiz yöntemle biz gıdaları üretiyoruz, baskısını alıyoruz. Bu çalışma kapsamında da tabii çok özel, nadir hastalıklı olan bireyler için, çocuklar için daha çok, gıda geliştirdik. Bunlardan biri yumurta. Mesela yumurtanın beyazında nişasta bazlı, bitkisel bazlı ürünler var. Sarısında yine kereviz, karnabahar, havuç gibi biraz da zerdeçal kattık; yani bir taraftan sağlık özelliklerini de arttırmaya çalıştık.

Ette ise tadını iyileştirmek için baharat kullandık. Şekerleme ürünlerimiz var; ‘jelibon’ dediğimiz. Onlarda da mesela turuncu olanlarda normal havuç, diğerinde ise kara havuç kullandık. Çok sağlıklı ürünler. Bazı tatlandırmalar için de şeker ilavesi, vanilya gibi ilaveler yaptık. Sonuç olarak tamamen doğal ürünler kullandık. Bu ürünlerin ticarileşmesi için bir proje hazırlayacağız. Ve bu kapsamda da ürünlerin ticarileşmesini sağlayarak, ihtiyacı olan kişilerin bu ürünlerden faydalanmasını sağlayacağız."